Trước đây, gia đình anh Bàn Văn Trị ở gần trung tâm xã, nhưng chỗ ở chật hẹp, không có đất canh tác và chăn nuôi, cho nên cuộc sống gia đình khó khăn. Năm 2004, anh Trị vận động mười hộ dân vào Phiêng Tạc, một vùng hẻo lánh để định cư, khai hoang làm ruộng, xây dựng cuộc sống mới. Gần mười năm định cư trong vùng đất mới, chịu khó làm ăn, nên gia đình anh Trị trồng được nhiều ngô, lúa, nuôi được nhiều lợn, trở thành tấm gương điển hình về xóa đói, giảm nghèo ở xã Nhạn Môn.
Trở ngại lớn nhất mà anh Trị và bà con ở bản Phiêng Tạc phải đối mặt là không có đường giao thông, cho nên vận chuyển cái gì cũng khó. Mua gì về phục vụ đời sống và sản xuất cũng phải gồng gánh về nhà; sản xuất nhiều ngô, nuôi nhiều lợn mà khó bán hoặc thường xuyên bị ép giá do không có đường vận chuyển. Việc học hành của con em trong bản bị lỡ dở, ốm đau bệnh tật phải thay nhau khiêng cáng nên không đến được viện kịp thời vì không có đường đi lại... Không cam chịu cuộc sống mãi vất vả và cũng không trông chờ tỉnh, huyện đầu tư mở đường, anh Trị xác định phải cùng dân bản tự mở đường để đi.
Anh Trị đến bàn với từng gia đình trong bản đóng góp tiền và công sức mở đường từ bản ra đường cái lớn. Ðược sự đồng tình của người dân nhưng lại gặp khó khăn lớn là số hộ trong bản quá ít, không có nhiều nhân lực để xẻ những sườn núi lớn, các hộ đều nghèo, không có tiền đóng góp để thuê máy xúc đào núi.
Anh Trị suy tính, nếu mở đường theo lối mòn cũ thì sẽ rất dài, lại qua suối sâu, vắt qua nhiều mỏm núi, nên công sức và kinh phí thuê máy xúc sẽ rất lớn. Vì vậy, anh tự mình "thiết kế" mở đường mới từ Phiêng Tạc qua thôn Vi Lạp xuống đường cái. Cảm động trước tinh thần vì cộng đồng, khi anh đến từng nhà vận động thì bà con thôn Vi Lạp tự nguyện hiến hơn mười nghìn mét vuông đất để anh mở đường mới.
Anh Trị bán đi hai con trâu, 19 con lợn, số tiền còn thiếu, anh vay ngân hàng, thuê máy xúc đào khối lượng đất đá lớn trên nhiều đoạn đường mà sức người không làm được, hết tổng cộng hơn 80 triệu đồng. Những đoạn đất mềm, khối lượng nhỏ, anh cùng vợ, con dùng xà-beng, cuốc, xẻng đào đắp, san lấp.
Trong những ngày mở đường, vợ con anh nắm cơm ở nhà mang theo, trải áo mưa, lá chuối ăn trưa ngay trên "công trường". Thấy vậy, dân bản đóng góp gần chín triệu đồng để anh Trị thêm vào thuê máy xúc. Vào tháng 5-2012, sau hơn một tháng anh Trị thuê máy xúc, dốc toàn tâm toàn lực mở đường, con đường mới dài hơn bốn km, rộng 2,5 m từ bản Phiêng Tạc đi qua thôn Vi Lạp ra đường cái lớn được hoàn thành trong niềm vui, sự cảm phục của mọi người. Sau khi đường làm xong, anh thường xuyên "bảo dưỡng", tu bổ để bà con đi lại dễ dàng.
Anh Trị cho biết: "Số tiền hơn 30 triệu đồng vay ngân hàng để mở đường, tôi sẽ tiếp tục tích cực chăn nuôi lợn, nuôi trâu, trồng ngô bán lấy tiền để trả hết nợ. Cái còn lại mãi mãi là con đường sẽ giúp bà con đi lại thuận lợi, mở ra tiện ích cho cả bản".
Từ ngày có đường mới, cuộc sống của người dân bản Phiêng Tạc, thay đổi hẳn, mọi người không phải đi bộ, xe vác vai như trước mà xe máy, công nông đi lại dễ dàng, thông thương hàng hóa thuận lợi, không bị ách tắc, ép giá như trước.
Không những mang lại sự thay đổi cho bản vùng sâu Phiêng Tạc, việc làm của anh Trị có sức lan tỏa lớn, góp phần tích cực nâng cao nhận thức của nhân dân trong việc xây dựng nông thôn mới khi nhiều thôn, bản trên địa bàn huyện Pác Nặm đã phát động phong trào hiến đất, làm đường giao thông nông thôn noi gương anh Trị.
Với việc làm thiết thực, có ý nghĩa vì cộng đồng, anh Trị được Tỉnh ủy Bắc Cạn biểu dương, là điển hình học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
