Được tin đồng chí Xtalin qua đời, Hồ Chủ tịch vô cùng thương cảm, Người có viết một bài đăng báo “Tranh thủ hòa bình lâu dài, tranh thủ dân chủ nhân dân”, cơ quan của Cục Thông tin quốc tế. Chúng tôi đã xin phép dịch đăng nguyên văn bài đó như dưới đây.
Tin đồng chí Xtalin qua đời truyền đến chúng tôi như tiếng sét đánh ngang tai. Mọi người đều rụng rời và đau xót. Các cháu trai, cháu gái của tôi - các cháu là con cán bộ, mới 6, 7 tuổi, vì chiến tranh mà phải mồ cô cha mẹ - các cháu òa lên khóc và kêu: “Trời ơi! Ông Xtalin mất rồi!”. Tội nghiệp các cháu! Các cháu vừa mới hát bài hát yêu thích của chúng:
“…
“Chúng cháu đi Mạc Tư Khoa,
“Hôn Ông Xtalin,
“Ông chúng cháu rất yêu chúng cháu”.
Chúng tôi, những người cách mạng lâu năm, trước đây đã may mắn được vài lần ở cạnh đồng chí Xtalin, chúng tôi cảm thấy trái tim mình se, se lại.
Học sinh ở trường học, nông dân trên đồng ruộng, công nhân trong xưởng máy, chiến sĩ trên mặt trận - tất cả những người yêu nước Việt Nam đều khóc thương đồng chí Xtalin. Bởi vì mọi người biết rằng tên tuổi vĩ đại của đồng chí Xtalin gắn chặt với cuộc đời, với hoạt động, với lý tưởng của mình.
Chính Cách mạng Tháng Mười vĩ đại, do Lênin và Xtalin lãnh đạo, đã thức tỉnh và cổ vũ nhân dân Việt Nam, cũng như các dân tộc bị áp bức khác, kiên quyết đấu tranh chống bọn đế quốc áp bức.
Chính Đảng bônsêvích vĩ đại, do Lênin và Xtalin xây dựng và giáo dục, đã dạy cho chúng tôi cách tổ chức một đảng quần chúng trên nền tảng của chủ nghĩa Mác - Lênin, một đảng có thể đoàn kết nhân dân, phục vụ nhân dân, và lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành lấy giải phóng.
Chính chiến thắng của Hồng quân Liên Xô do đồng chí Xtalin chỉ huy, đã đập nát chủ nghĩa phát xít Hítle và chủ nghĩa quân phiệt Nhật trong Chiến tranh thế giới thứ hai và giúp cho Cách mạng Tháng Tám Việt Nam thành công.
Chính Liên Xô vĩ đại nhờ có đồng chí Xtalin lãnh đạo mà tiến mạnh lên chủ nghĩa cộng sản, đã chiếu sáng con đường của chúng tôi, mở hé cho chúng tôi nhìn thấy tương lai rạng rỡ, và khuyến khích chúng tôi vượt mọi khó khăn.
Suốt đời, đồng chí Xtalin luôn luôn quan tâm đến vận mệnh các dân tộc khổ sở ở các nước thuộc địa và nửa thuộc địa. Đã từ lâu, trước thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười, quyển sách thiên tài của đồng chí Xtalin “Chủ nghĩa Mác và vấn đề dân tộc” đã chỉ cho chúng tôi con đường giải phóng. Năm 1918, ngay sau Cách mạng Tháng Mười, lời kêu gọi vang dội của đồng chí Xtalin: “Không được quên phương Đông” đã nhắc nhủ nhân dân Nga vừa chiến thắng và giai cấp vô sản thế giới phải gắn chặt cuộc đấu tranh của họ với cuộc đấu tranh của các dân tộc bị áp bức ở châu Á chống kẻ thù chung là chủ nghĩa đế quốc.
Những luận cương và những chỉ thị của đồng chí Xtalin về cách mạng Trung Quốc - người anh cả của cách mạng Việt Nam và cách mạng các nước thuộc địa và nửa thuộc địa khác – do đồng chí Mao Trạch Đông phát triển và áp dụng một cách thần tình, đã chiến thắng và đã giải phóng 1 phần 4 nhân khẩu trên quả đất. Thắng lợi của cách mạng Trung Quốc đã lay chuyển đến tận gốc chủ nghĩa đế quốc thế giới. Cùng với sự giúp đỡ huynh đệ của Liên Xô và của Cộng hòa nhân dân Trung Quốc, tình hình đó đã thúc đẩy các dân tộc bị áp bức đấu tranh thêm dũng cảm và kiên quyết, tăng thêm lòng tin tưởng của họ ở thắng lợi cuối cùng.
Việt Nam, và cả Lào, Miên, có đủ các đặc điểm của những nước nhỏ ở châu Á. Cách mạng Việt Nam là một cuộc cách mạng chống đế quốc và chống phong kiến, thực chất là một cuộc cách mạng ruộng đất. Vấn đề dân tộc trước hết là vấn đề nông dân. Phải đồng thời đánh đổ chủ nghĩa đế quốc và thế lực phong kiến. Muốn chiến thắng hai kẻ thù ấy, phải có sự ủng hộ triệt để của nông dân là số rất đông nhân dân trong nước. Do đó, phải thỏa mãn những yêu cầu của nông dân, đem lại ruộng đất cho nông dân.
Trong cơn bão tố của cuộc chiến tranh ái quốc của chúng tôi, lời dạy bảo đó của đồng chí Xtalin là kim chỉ nam đang dẫn đường cho chúng tôi vững vàng tiến tới thắng lợi.
Trong lúc bọn đế quốc đang gây chiến tranh cướp bóc và giết người để tàn phá đất nước Việt Nam, Miên, Lào, Triều Tiên, Mã Lai, trong lúc chúng đang chuẩn bị một lò sát sinh thứ 3 trên thế giới, đồng chí Xtalin, người chiến sĩ vĩ đại nhất trong công cuộc bảo vệ lợi ích của các dân tộc, đã lãnh đạo hàng trăm triệu người ở tất cả các nước đấu tranh bảo vệ hòa bình.
Tên tuổi vĩ đại của đồng chí Xtalin tiêu biểu cho Hòa bình, Dân chủ, Chủ nghĩa xã hội, và Hạnh phúc của loài người.
Ngày nay, vị thầy yêu mến của chúng ta, người dẫn đường tôn kính của chúng ta, đồng chí Xtalin vĩ đại, không còn nữa!
Tổn thất đó không thể nào đền bù được. Nỗi đau xót của chúng ta thật là vô cùng.
Nhưng sự nghiệp và ý chí của đồng chí Xtalin vẫn còn mãi mãi! Sự nghiệp và ý chí ấy còn sống và còn phát triển trong mỗi chúng ta là những học trò của Người, còn sống và còn phát triển trong mỗi người có thiện chí trên thế giới.
29 năm trước đây, đồng chí Xtalin đã nhận của đồng chí Lênin một trách nhiệm nặng nề là chỉ đạo việc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và lãnh đạo cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản quốc tế giành tự do, hạnh phúc và hòa bình.
Ngày nay, trách nhiệm nặng nề ấy đã chuyển sang đồng chí Malencốp, người bạn chiến đấu gần gũi và người học trò trung thành của đồng chí Xtalin.
Cùng với tất cả các đảng anh em và tất cả những người dân chủ chân chính trên toàn thế giới, chúng tôi trịnh trọng thề đoàn kết chặt chẽ hơn bao giờ hết xung quanh đồng chí Malencốp, Đảng Cộng sản và nhân dân Liên Xô.
Chúng tôi trịnh trọng thề thực hiện đến cùng lời di chúc của đồng chí Xtalin trong bài diễn văn đọc ở Đại hội thứ XIX của Đảng Cộng sản Liên Xô: giương cao và phất mạnh ngọn cờ độc lập dân tộc cho đến thắng lợi hoàn toàn.
Chủ nghĩa Mác – Ăngghen - Lênin - Xtalin nhất định thắng lợi!
Chủ nghĩa xã hội và hòa bình thế giới nhất định thành công!
HỒ CHÍ MINH
-----------
Báo Nhân Dân, số 104, từ ngày 1 đến ngày 5-4-1953, tr.1.
