L… là Lý Thừa Vãn, tên tay sai đắc lực của đế quốc Mỹ, tên độc tài phát xít ở miền Nam Triều Tiên. Sau mười hai năm tội ác tày trời, Lý đã bị nhân dân đạp đổ. Việc đó bà con đã rõ. Ở đây chỉ thêm một tin tức nhỏ: khi chạy trốn sang Mỹ, người bạn "yêng hùng" của tổng thống Mỹ còn nhớ ăn trộm của nhân dân 20 triệu đôla. Dù Lý đã có sẵn một biệt thự rất sang ở Mỹ và ở nhà băng Mỹ, Lý đã gửi sẵn một số tiền khá to.
M… là Menđêrét, tên tay sai đắc lực của đế quốc Mỹ, tên độc tài phát xít ở Thổ Nhĩ Kỳ. Sau mười năm tội ác tày trời Menđêrét cũng bị nhân dân đạp đổ.
Hai tên bù nhìn ấy đã thi hành những chính sách giống nhau, và đã đi đến kết quả giống nhau.
Menđêrét là một tên đại địa chủ phong kiến, hắn đã đè nén bóc lột nhân dân một cách tàn tệ. Được Mỹ nâng đỡ, hắn đã lên nắm chính quyền nước Thổ suốt mười năm nay, Mỹ đã giúp hắn 3.000 triệu đôla để duy trì một quân đội 50 vạn người, làm "thành trì cho thế giới tự do" ở Cận Đông.
Cũng như Lý, hắn đã tuân theo mọi mệnh lệnh của quan thầy Mỹ. Hắn đã tham gia chiến tranh xâm lược ở Triều Tiên (5.000 binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ đã bị tiêu diệt). Hắn ủng hộ chiến tranh lạnh, hắn gây xích mích với Liên Xô. Nói tóm lại: hắn đã biến nước Thổ thành thuộc địa và căn cứ quân sự của Mỹ.
Đối nội thì hắn làm cho nước Thổ dân cùng tài tận. Họ hàng và vây cánh của hắn đều được chức trọng quyền cao, công khai tham ô hủ hóa. Hắn tổ chức những cuộc tuyển cử gian lận. Hắn thẳng tay "chống cộng", ai có chút tư tưởng dân chủ và hòa bình đều bị hắn coi là cộng sản và bị bắt bớ tù đầy. Hắn đàn áp dư luận, chỉ trong ba năm gần đây, hơn 200 người viết báo đã bị hắn bỏ tù, trong số đó có ông Gianman, 72 tuổi, và ông Gianxin, 80 tuổi.
Vừa rồi, hắn lại lập ra cái gọi là "Ủy ban điều tra" giống hệt như tòa án quân sự của Ngô Đình Diệm.
Nhân dân Thổ Nhĩ Kỳ không chịu được nữa, và có lẽ cũng do ảnh hưởng của Nam Triều Tiên, từ cuối tháng 4, trước là thanh niên học sinh các trường, rồi nhân dân các nơi, nổi lên chống Menđêrét. Mấy hôm đầu, hắn hung hăng lắm. Hắn đóng cửa các trường học, giới nghiêm các thành phố, ra lệnh bắn xả vào những đám biểu tình. Hắn bắt giam một lượt hơn 1.800 học sinh trai và 200 học sinh gái… Nhưng phong trào đấu tranh vẫn tiếp tục và ngày càng lên cao…
Một điều nữa ở Thổ Nhĩ Kỳ, cũng giống như ở Nam Triều Tiên, là thanh niên và nhân dân đã gây được cảm tình với quân đội.
Đến ngày 26-5 thì Menđêrét bị lật đổ, cả bè lũ của hắn bị bắt giam. Quốc hội bù nhìn bị giải tán. Các trường học lại lên lớp. Những người bị Menđêrét bắt đều được trả lại tự do…
N… là Ngô Đình Diệm. So với L… và M… thì Ngô Đình Diệm còn nhiều tội ác hơn. Dù tàn bạo, L… và M… cũng không đến nỗi như Ngô Đình Diệm: đưa hàng đại đoàn đi càn quét làng mạc; mang máy chém đi khắp nơi, đã chặt đầu những người vô tội, lại còn móc mắt, moi gan; đào mồ mả, phá chùa chiền, đốt nhà cửa để bắt đồng bào tập trung vào những nơi rừng thiêng nước độc mà Mỹ - Diệm gọi là "vùng dinh điền", "khu trù mật".
Xa một ít là bọn bù nhìn của Mỹ ở Irắc và ở Cu Ba; gần đây hơn là tay sai của Mỹ ở Nam Triều Tiên, Thổ Nhĩ Kỳ đều chung một số phận - bị nhân dân đạp đổ thì sau này bọn bù nhìn như Ngô Đình Diệm cũng không tránh khỏi bị đưa ra trước tòa án nhân dân.
T.L.
----------------------
Báo Nhân Dân, số 2266, ngày 2-6-1960, tr.2.
