Báo tư sản Pháp Thế giới (18-12-1954) viết: Người Việt Nam sẽ bầu cử người, chứ không bầu cử cho những hộp sữa và những bát gạo của Mỹ. Nếu những người phân phối sữa và gạo Mỹ không được nhân dân tin cậy, bị nhân dân khinh rẻ và cho là bù nhìn, thì người Nam Việt cứ ăn sữa và gạo Mỹ, nhưng sẽ bỏ phiếu cho Việt Minh. Tưởng rằng lòng yêu nước của người châu Á chỉ là vấn đề dạ dày, rằng chỉ cho họ ăn thì họ không đòi độc lập nữa. Đó là một mộng tưởng nguy hiểm... Mỹ cố bám lấy Diệm, nhưng sẽ không đi đến đâu. Là một người lạnh lẽo, cô độc, bất tài, Diệm không lôi kéo được quần chúng. Vả lại Diệm không được nhân dân ủng hộ tý nào. Nếu không có Mỹ thì quyền hành của Diệm không ra khỏi hàng rào của nhà y. Diệm muốn phân chia nước Việt Nam. Song tinh thần dân tộc và ý chí thống nhất của người Việt Nam cao lắm. Ai đi ngược lại tinh thần và ý chí ấy, nhất định sẽ thất bại... Mỹ cứ ủng hộ bù nhìn hoặc ủng hộ những kẻ độc tài phát xít kiểu Lý Thừa Vãn, thì nhân dân châu Á sẽ cứ chống Mỹ.
Chế độ Diệm ở Việt Nam chắc chắn sẽ thất bại.
Pháp cần phải rút quân đội viễn chinh về, vì nó ở lại cũng vô ích.
Cần mở rộng cuộc đàm phán với Hà Nội... Cần giữ mối quan hệ kinh tế và văn hóa với Việt Nam. Chỉ ký điều ước cũng không đủ, Chính phủ Pháp cần phải thi hành những điều ước đã ký. Pháp đã thất bại trong chiến tranh, Pháp không thể để cho hòa bình lại thất bại.
Lời lẽ của báo chí Pháp chứng tỏ rằng: Mỹ, Diệm, Pháp đều lúng túng và mâu thuẫn giữa Pháp - Diệm - Mỹ lung tung.
C.B.
------
- Báo Nhân Dân, số 338, ngày 3-2-1955, tr.2.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.9, tr.294-295.
